Առաջադրանք 1
Արևելյան Հայաստանը 19-րդ դարի սկզբին
- Նկարագրել Արևելյան Հայաստանի 19-րդ դարի սկզբին վարչաքաղաքական կացությունը
19-րդ դարի սկզբին Արևմտյան Հայաստանը գտնվում էր Օսմանյան թուրքերի, Արևելյան Հայաստանը՝ Պարսկաստանի, Հայուսիսային գավառներից մի քանիսն էլ գտնվում էին Վրաստանի տիրապետության տակ: Արևելյան Հայաստանի հատվածում գտնվում էին Երևանի խանությունը, որը բաժանված էր 15 մահալի, և դա ղեկավարվում էր Ղարաբաղի խանություն կողմից, որի կենտրենը Շուշին էր և բնակեցված էր մեծամասամբ հայերով, Գանձակի և Մախիջևանի խանությունները: Ռուսաստանը սկսեց իր նվաճողական քաղաքականությունը և 1801թ-ին նրա տիրապետության տակ անցավ Արևելավրացական թագավորությունը և դրա հետ մեկտեղ հայկական գավառները:
, - 1804-1813թթ. ռուս-պարսկական պատերազմի նախադրյալները, ընթացքը , ավարտը, արդյունքները
Ռուսաստանը պատերազմ սկսեց Պարսկաստանի դեմ 1804թ-ին: Մայիսին մտավ Գանձակի տարածք, բայց դիմադրության հանդիպելով նահանջեց Վրաստան: 1805-ին գրավեց Շիրակը և միացվեց Ռուսաստանի կազմին: 1808 ին հարձակվեցին Երևանի վրա, բայց չհաջողվեց գրավել Երևանի բերդը: 1812թ-ին Նապոլեոնը հարձակվեց Ռուսաստանի վրա և Ռուսաստանը զորքերը քաշեց Երևանի տարածքից: Պարսակաստանը սկսեց ամրապնդվել, սակայն Ֆրանսիային հաղթելուց հետո Ռուսաստանը նորից ուժերը կենտրոնացրեց դեպի Հայաստան: Թագաժառանգ Աբաս-Միրզան Մեղրիում ծանր պարտություն կրեց: - Գյուլիստանի պայմանագիրը
Պարսկական կողմը 1813-ի հոկտեմբերի 12-ին ստիպված եղավ Արցախի Գյուլիստան գյուղում կնքել Գյուլիստանի հաշտության պայմանագիրը: Պարսկաստանը հրաժարվեց Գանձակից, Արցախից, Շիրակից, Անդրկովկասից, Արևելյան Վրաստանից: Բայց Երևանի և Նախիջևանի խանությունները մնացին Պարսկաստանի իշխանության տաԿ:
«Բախտորոշ պայմանագրեր» , ուսումնասիրել էջ 26-31, յուրաքանչյուր կետը մեկ նախադասությամբ ամփոփել, գրավոր/
Առաջադրանք 2
Արևելյան Հայաստանի՝ Ռուսաստանին միացման նոր փուլը
Տանը
- 1826-1828թթ. Ռուս-պարսկական պատերազմի սկիզբը , ընթացքը ավարտը, արդյունքները
1826թ-ին Աբաս Միրզայի բանակը խախտեց պայմանագիրը և 60000 բանակով մտավ Արցախ: Պաշարեցին Շուցիի բերդը և 47 օր Ռուսական զորքերը տեղի բնակիչ հայերի հետ պաշտպանեցի Շուշիի բերդը: Երևանի խանն էլ իր զորքով մտավ Շիրակ, բայց տապալվեց Հայ զորավար Մադաթովի 2000 զորքի կողմից: Գանձակում էլ ռուսները հաջողության հասան: Դրանից ոգևորվելով՝ Թիֆլիսում հայերը կազմեցին 100 հոգանոց կամավորական ջոկատ, այլ վայրերում նույպես կազմավորվեցին ջոկատներ: 1827-ին ռուս գեներալ Իվան Պասկևիչի գլխավորությամբ զորքերը սկասեցին հարձակում Երևանի վրա: Օշականի մոտ պարսիկները նորց պարտվեցին: Ռուսները գրավեցին Սարդարապատը, պաշարեցին Երևանի բերդը: 1827-ի հոկտեմբերի 1-ին մտան բերդ: - Թուրքմենչայի պայմանագիր ,«Բախտորոշ պայմանագրեր»,ուսումնասիրել էջ 32-38, յուրաքանչյուր հոդվածը մեկ նախադասությամբ գրավոր ամփոփել
1827-ին մտան Թավրիզ, հետո Թեհրան ու շահը ստիպված հաշտություն խնդրեց: 1828-ի փետրվարի 10-ին Թուրքմենչայ գյուղում կնքվեց պայմանագիր: Երևանը և Նախիջևանը անցան ռուսաստանին, Պարսկահայքը մնաց պարսիկներին: Պարսկական շատ շրջաններից հայերը վերաբնակվեցին Արևելյան Հայաստանում և 6 տարի ազատվեցին հարկերից, աղքատներին օգնեցին, որ տուն կառուցեն: - Համեմատել Գյուլիստանի և Թուրքմենչայի պայմանագրերը/գրավոր/
- Ամփոփել/ 10-15 նախադասությամբ/ 19-րդ դարի առաջին կեսին արևելյան Հայաստանի` Ռուսաստանին միացման ընթացքի և հետևանքների մասին :
Մալենա Սահակյան 